Depressie of burn-out?

Klachten bij een burn-out lijken op klachten die voorkomen bij depressie. Zo zijn mensen met een burn-out vaak lusteloos en somber. Net als mensen met depressie kunnen ze last hebben van schuldgevoelens. Het is niet altijd eenvoudig deze ziektebeelden van elkaar te onderscheiden. Burn-out wordt veroorzaakt door langdurige overbelasting, terwijl een depressie ook zonder overbelasting kan ontstaan. Bij het ontstaan van een depressie is vaker sprake van aanleg dan bij een burn-out.

Klachten bij stress en overbelasting

Iedereen krijgt wel eens met stress te maken. Het brengt je lichaam in staat van paraatheid. Je spieren spannen zich, je polsslag versnelt en je ademhaling wordt oppervlakkiger en sneller. Deze spanning slaat toe voor een examen, een sollicitatiegesprek of een spannende gebeurtenis. Dit soort stress hoort bij het leven en is gezond. Stress is ongezond als je te lang spanning voelt en het je niet lukt om tijd te nemen voor ontspanning. De spanning kan verschillende oorzaken hebben: te hoge werkdruk, problemen op het werk, ruzies in je gezin. Van te lang te veel stress kan je klachten ontwikkelen. Verkeerd omgaan met stress kan leiden tot uitputting en overbelasting. 

Wat is overspannenheid?

Als je spanningsklachten zo ernstig zijn dat je niet goed meer kan functioneren, ben je overspannen (overwerkt of overbelast). Werken lukt niet meer. Ook het runnen van je gezin en het huishouden kan je even niet meer aan. Je hebt een paar weken nodig om te herstellen en weer in balans te komen.

Wat is burn-out?

Bij een burn-out ben je niet meer in staat te werken. Ook in je gezin functioneren lukt nog nauwelijks. Je voelt je lichamelijk en geestelijk totaal uitgeput. Vaak heb je jarenlang te weinig aandacht besteed aan spanningsklachten en zijn die steeds erger geworden. Op den duur lukken zelfs gewone, dagelijkse dingen bijna niet meer. Telefoneren, stofzuigen of wassen: alles kost (te) veel energie. Je hebt het gevoel dat je overal alleen voor staat en vraagt je af waar je het eigenlijk allemaal voor doet. Op een bepaald moment ben je dan ook helemaal op. Een kleine gebeurtenis is vaak de druppel die de emmer doet overlopen, en je doet instorten. Soms ook letterlijk, je lichaam heeft geen energie meer. Een tijdje rust nemen is niet genoeg. Je kan enkel beter worden met deskundige hulp en training. Je moet je grenzen leren kennen en bewaken. Misschien moet je bepaalde ambities en dromen loslaten.

Symptomen

Ontdek op www.stressburnout.belgie hoe je de symptomen bij burn-out kan herkennen.

Wat kan je zelf doen?

Het is belangrijk om je stressklachten aan te pakken. Denk niet dat het vanzelf weer overgaat.

Enkele tips

• Neem voldoende tijd om bij te komen van stressvolle situaties.
• Schrijf op wat bij jou stress veroorzaakt. Wat kost je veel energie en wat kan je daar aan veranderen?
• Schrijf ook op wat jou energie geeft en maak daar iedere week of misschien zelfs iedere dag tijd voor.
• Maak een lijstje met dingen die ‘nu’ moeten gebeuren en dingen die wel nog even kunnen wachten. Houd tijd vrij voor onverwachte gebeurtenissen.
• Onderzoek of het realistisch is wat je van jezelf vraagt. Niemand is perfect.
• Werk kleine zaken zo snel mogelijk af. Anders stapelen ze zich op en blijf je eraan denken.
• Doe één ding tegelijk en neem daar de tijd voor. Haasten maakt moe. Multitasken op zich is ook al vermoeiend en minder efficiënt!
• Stel grenzen voor jezelf en zeg durf ‘nee’ te zeggen.
• Praat met je partner of een goede vriend(in) over je gevoelens en problemen. Praten lucht op!
• Chat of bel anoniem met Tele-Onthaal via www.tele-onthaal.be of het telefoonnummer 106.
• Beweeg een half uur per dag. Fiets, zwem of wandel om je stress kwijt te raken.
• Zorg voor ontspanning en rust. Voor de ene persoon werkt yoga of meditatie, de ander heeft veel aan ontspanningsoefeningen, massage of naar muziek luisteren. Zoek je eigen manier. Zorg ervoor dat je voldoende slaapt, gezond eet, niet te veel koffie en alcohol drinkt en niet rookt.
• Probeer een vast dagritme aan te houden met niet te weinig maar ook niet te veel slaap.
• Accepteer dat zaken in je leven soms niet lopen zoals je graag zou willen.
• Kom je er zelf niet uit? Ga dan naar je huisarts of de bedrijfsarts op je werk.

Therapie helpt bij burn-out

Je huisarts kan je doorverwijzen naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Bij een CGG kan je terecht voor gespreks- of psychotherapie. Ook doorverwijzing naar een psychologenpraktijk is mogelijk. De meeste mutualiteiten vergoeden een aantal consultaties bij zelfstandige psychologen. Meer info over terugbetaling bij de psycholoog vind je hier. De duur van een therapie hangt af van je klachten. Hoe langer je de overbelasting of burn-out al hebt, hoe langer je herstel meestal duurt.

Soms schrijft een arts slaap- of kalmeringsmiddelen voor. Die helpen bij slapeloosheid en rusteloosheid. De medicijnen helpen om je lichamelijk beter te voelen. Ze zijn alleen bedoeld als ondersteuning, ze maken je niet beter. Soms schrijft een arts antidepressiva voor als je angst- of depressieve klachten hebt.

Tips voor de omgeving

• Praat met je partner, collega of vriend(in) als je ziet dat hij of zij overbelast is en klachten krijgt.
• Toon begrip, oordeel of veroordeel niet.
• Ontkent je partner, collega of vriend(in) zijn of haar klachten? Blijf hem of haar dan wijzen op de klachten die je bij hem of haar ziet. Zeg dat je je zorgen maakt.
• Motiveer je partner, collega of vriend(in) om de tips uit de lijst hierboven op te volgen.
• Ga samen iets ontspannends doen.
• Onthoud goed: iemand helpen is prima, maar alleen als je ook je eigen grenzen in de gaten houdt.

BRON: Stress, overspannenheid & burn-out - Als alle rek eruit is: Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid, mei 2017

Het verschil tussen een burn-out en een depressie uitgelegd

Bij depressie is het vuur, de verwarming van het hele huis uitgevallen. De haard is kapot, het huis wordt niet meer verwarmd met levenslust en wilskracht. Ook de elektriciteit is uitgevallen, alles werkt niet of heel traag. Het licht flikkert of is volledig uitgedoofd in alle kamers van het huis. Er is geen verbinding meer mogelijk. Je moet je door het donker zien voort te bewegen, de verbinding met andere inwonenden raakt zoek … 

Bij burn-out ligt het probleem in de werkkamer. Op de plaats waar je je in het begin zo enthousiast kon uitleven is er veel veranderd. Allerlei vreemde beslissingen en regels ontvreemden dat deel van je huis. De plaats waar je je zo goed voelde, die bij je leven hoorde, kan je niet meer betreden. Je komt er niet meer want er hangt een vreemde geur. De verwarming is uit en het licht brandt niet meer. Natuurlijk ben je daar verdrietig om en de rest van het huis is niet meer in harmonie nu die kamer is afgesloten, maar in de andere kamers brandt nog licht en is het warm. Vanuit die kamers kan je de kracht hervinden en zoeken naar manieren waarop je de werkplaats terug kan veroveren. Je kan zoeken naar hoe je je er verder in kan en wil ontplooien.

Wat depressie en burn-out gemeen hebben, is dat er met de kamers, het huis en de fundamenten zelf niets mis is.

Gebaseerd op de woorden van psychiater Piet Nijs in de podcastreeks van Maite Goossens 'Wat is er mis met mij?'.

Beluister de volledige podcastreeks van Maite Goossens 'Wat is er mis met mij?'