Gokken

‘Homo ludens’ (Latijn voor ‘spelende mens’) is een begrip dat verwijst naar het feit dat de mens graag speelt. Spelen is ontspannend en een prima manier om allerlei kennis en vaardigheden op te doen. Maar hoe zit het dan met kansspelen?

Is gokken ook vooral een manier van spelen en ontspannen? Of toch meer dan een spelletje? Zeker wel, want als je gokt zet je geld in. Met de kans om geld te verliezen of te winnen. Enkel het toeval bepaalt wat het wordt, wat men zichzelf ook wijsmaakt. Dat toeval is meteen ook het verschil met behendigheidsspelen, waar je zelf wel wat vat hebt op het resultaat.

Gokken brengt een vorm van opwinding met zich mee die telkens wordt opgebouwd wanneer je met spanning het resultaat afwacht en die nadien weer afneemt. Zo kan het voor een roes zorgen die vergelijkbaar is met de roes die je bekomt door het gebruik van alcohol of andere drugs. Gokken prikkelt net als die stoffen het beloningscentrum in je hersenen. Mede daardoor en zeker op psychisch vlak kan een gokprobleem een omvang krijgen die vergelijkbaar is met een drank-, drug- of medicatieprobleem.

In 2018 gaf 4% van de Vlaamse bevolking van 15 jaar en ouder 40 euro of meer er maand uit aan kans- en geldspelen.

Net zoals bijvoorbeeld bij alcohol of illegale drugs spelen er veel factoren mee in de vraag waarom de ene persoon sneller in de verleiding tot gokken zal komen dan de andere. En bij uitbreiding ook waarom de ene wel in de problemen komt en de andere niet.

Mensen verschillen; de ene is bijvoorbeeld impulsiever dan de andere of heeft meer negatieve redenen om afleiding te zoeken in het gokken dan de andere (denk aan kopzorgen van zich afzetten of verveling verdrijven).

Ook de omgeving kan een verschil maken. Zowel de omgeving waarin gegokt wordt als je leefomgeving. De inkleding van speelhallen of casino’s bijvoorbeeld is er op afgestemd om zo uitnodigend mogelijk te zijn. Denk aan de felle lichten, geluiden van klaterende munten of een luxueus interieur dat rijkdom uitstraalt en het gebrek aan daglicht dat je tijdsbesef wil beïnvloeden. Maar ook factoren zoals opgroeien in een gezin of deel uitmaken van een vriendenkring waarin een gokje wel vaker voorkomt of de manier waarop je leert met geld om te gaan kunnen een verschil maken.

Tot slot maak het kansspel of het soort gokken ook een verschil uit. Je kan gokken in speelautomatenhallen en casino’s, op slots bijvoorbeeld. Maar ook krasloten en andere loterijspelletjes zijn een vorm van gokken. Wedden op paarden- en hondenrennen bestaat al veel langer, maar de laatste jaren neemt het sportgokken een hoge vlucht. Gokreclame duikt steeds meer op in de sportwereld en tijdens het WK voetbal in 2018 werden in België op een maand tijd bijvoorbeeld meer dan 150.000 nieuwe accounts op online goksites aangemaakt.

Het ene kansspel is riskanter dan het andere. Zo is bij gokspelen waarbij er veel tijd zit tussen het moment waarop je geld inzet en het moment waarop je het resultaat kent (denk bijvoorbeeld aan een wekelijkse loterij) de spanning kleiner dan bij online gokspelen of krasloten waarbij je bijna onmiddellijk weet of je wint of verliest. Bij die laatste vormen van gokken en ook wanneer je je winst meteen uitbetaald krijgt, kan je ook veel sneller weer in de verleiding komen tot een nieuwe gok. Ook de illusie dat je een invloed hebt op de uitslag van het gokken (door bijgeloof, of bijvoorbeeld omdat de reclame je wijsmaakt dat je een sportkenner bent) speelt een rol.

Wil je weten hoe riskant jouw gokgedrag is?

Doe anoniem de online test

Hoeveel mensen een gokprobleem hebben, is niet exact geweten. Recent onderzoek schat zo'n 5,2% ofwel meer dan 450.000 Belgen. Vaak duurt het lang voor iemand merkt dat die een probleem heeft met gokken. Vast staat dat gokproblemen heel ingrijpende vormen kunnen aannemen. In eerste instantie kan het uiteraard leiden tot schulden en situaties waarbij je gaat gokken in de hoop je schulden goed te maken maar zo steeds dieper in de put raakt. Uiteraard kan zich dat ook psychisch ook gaan wreken. Het kan zover komen dat je aan bijna niets anders meer kan denken dan aan gokken en je je slecht voelt als je niet kan gokken. Net zoals bij een drankprobleem. Dit kan leiden tot piekeren, onrust, hoofdpijn, slaapproblemen, depressieve gevoelens en andere klachten die eigenlijk onthoudingsverschijnselen zijn.

Naast de schulden, de psychische en lichamelijke problemen, mag ook niet vergeten worden welke relationele impact (met je partner en gezin of vrienden, maar ook op school of op het werk) een gokprobleem kan hebben.