Bipolaire stoornis

Wat is een bipolaire stoornis?

De bipolaire stoornis of manisch-depressieve stoornis is een stemmingsstoornis waarbij periodes van depressie afwisselen met periodes waarin diezelfde persoon enorm veel energie heeft en euforisch is, de manische periode. Meestal komt deze manische periode net voor of net na een depressieve periode. Iemand met een manisch depressieve stoornis beleeft als het ware enorme pieken en dalen in zijn stemming. Tussenin kan hij gedurende een kortere of langere periode, tot wel tien jaar, een meer normale stemmig hebben. Net daardoor is de ziekte moeilijk te herkennen en ook erg onvoorspelbaar.

Bij sommige mensen wisselen de pieken en dalen zich in een hels tempo af, zonder tussenpauzes. In dat geval spreekt men van rapid cycling. Er bestaat ook een hele reeks tussenvormen. 

Eerst lijkt het aantrekkelijk om een manische periode te hebben, omdat je je euforisch voelt, heel veel energie hebt en weinig slaap nodig hebt. Toch kan zo'n periode veel schade aanrichten. Het is geestelijk en lichamelijk erg uitputtend. Daarnaast kunnen mensen in een manische periode té zelfzeker en impulsief worden. Ze doen bijvoorbeeld grote aankopen die ze niet kunnen betalen, sluiten overmoedige zakendeals af, enzovoort. Ze zijn overmatig "opgewonden" en snel geprikkeld.

De manisch-depressieve stoornis komt voor bij ongeveer 1 procent van de bevolking (andere bronnen spreken van 5 tot 6 procent) en even vaak bij mannen als bij vrouwen. De ziekte begint bijna altijd tussen de leeftijd van 15 en 35 jaar en blijft het hele leven bestaan.

Varianten van de manisch-depressieve stoornis zijn de bipolaire II stoornis, waarbij de manische periodes minder extreem zijn en de cyclothyme stoornis. Ook mensen met deze stoornis hebben last van plotse en onvoorspelbare stemmingswisselingen, maar ze zijn minder extreem dan bij een manisch-depressieve stoornis. Toch is deze aandoening vervelend omdat wie eraan lijdt, moeilijk kan voorspellen of hij een "goede" of een "slechte" dag heeft.

'Bipolair', een mooie en verhelderende documentaire van Mustafa El-kharoiti over deze aandoening:

Ook Lieve bracht haar verhaal op Reset

Behandeling bij een bipolaire stoornis

Van een manisch-depressieve stoornis kan je niet genezen, maar je kan wel leren om er beter mee te leven.

Medicijnen kunnen een grote hulp zijn om de sterke stemmingswisselingen onder controle te krijgen.

Psychotherapie kan je leren om de eerste signalen te herkennen die op het uitbreken van een manisch-depressieve episode wijzen. Zo kan je tijdig situaties vermijden die zo'n episode uitlokken Ook kan je leren hoe je je stemmingen kan beïnvloeden en hoe je kan leven met de beperkingen en mogelijkheden van je aandoening.

Wat zijn de oorzaken van een bipolaire stoornis?

Psychologische en sociale factoren kunnen ertoe leiden dat iemand daadwerkelijk last krijgt van de aandoening.

Mogelijke psychologische factoren zijn bijvoorbeeld moeilijk problemen kunnen oplossen, een gebrek aan zelfvertrouwen en de neiging tot perfectionisme. Mogelijke sociale factoren zijn ingrijpende levensgebeurtenissen zoals een bevalling, het verlies van een dierbaar persoon, problemen op het werk of een heftige verliefdheid.

Kun je zelf iets doen bij een bipolaire stoornis?

Gezonde leefgewoonten zijn erg belangrijk als je aan een manisch-depressieve stoornis lijdt.

• Zorg voor regelmaat: sta op tijd op, eet driemaal per dag en ga op tijd naar bed.
• Neem voldoende rust en zorg voor voldoende lichaamsbeweging zoals wandelen, fietsen en zwemmen.
• Doe ontspanningsoefeningen: deze kunnen je onrust verminderen en helpen om beter te slapen.
• Vermijd situaties die spanningen opleveren en pak niet te veel tegelijk aan.
• Hou je stemmingen en activiteiten bij in een dagboek, zo kan je een volgende manische of depressieve periode tijdig signaleren.
• Zoek tijdig hulp als je merkt dat het mis dreigt te gaan.
• Vertel mensen in je omgeving die je vertrouwt over de stoornis en vraag hen je te signaleren als ze het gevoel hebben dat er weer een manisch-depressieve periode dreigt aan te komen.