Geestelijk gezond in coronatijden 16 - Veerle Aendekerk van Similes

Laten we ons schaamteloos warmen aan elkaars blik

Wat als'¦elke zorgverlener ook eens aan familieleden vraagt hoe het met hén gaat? Veerle Aendekerk van Similes voorspelt dat ons psychisch welbevinden dan pijlsnel zou stijgen. Verder hoopt ze dat het 'virus van verbondenheid' blijft woekeren.

Hoe voel je je?

Ik voel me wat koortsig. Gelukkig niet in medische zin. Rondom mij geen COVID-19 symptomen. Hout vasthouden dus. Maar ik voel me wel wat opgejaagd. Binnen onze familievereniging Similes zie ik dat de situatie weegt op veel gezinnen. Maar tegelijk horen we positieve geluiden van families die spontaan gecontacteerd worden door hulpverleners. Wat als elke zorgverlener zich nu ook eens tot familie of andere naastbetrokken zou richten met een paar simpele vragen. Hoe gaat het met jou? Hoe kan ik je zo goed mogelijk informeren? Met welke vragen zit je? Dan zou het psychisch welbevinden in ons land al een heel stuk hoger pieken. Of lijd ik aan een koortsdroom?

Welk gevoel heeft de bovenhand?

Ik voel me best strijdvaardig. Niet dat ik zelf zo graag op de barricades sta, maar ik merk gewoon dat de noden en inbreng van families in geestelijke gezondheidszorg beter bespreekbaar worden. Dat geeft energie. Op 6 maart organiseerden de verenigingen van psychiaters (VVP en VVK) nog een lentecongres met als thema: Familiepsychiatrie: de toekomst. Een volle zaal kinder-, jeugd- en volwassenpsychiaters reageerde oprecht geïnteresseerd. Er ontstonden spontaan mooie openingen richting een meer familiebetrokken psychiatrie. Nu, nauwelijks een maand later, blijkt dat de familiereflex in geestelijke gezondheidszorg eigenlijk al mainstream had moeten zijn. We zitten willens nillens middenin een versneld proces richting vermaatschappelijking. Dit vergt een hecht partnerschap tussen alle betrokken partijen. Het verheugt me dat toonaangevende stemmen uit heel het hulpverleningslandschap vanuit de Staten-Generaal GGZ aan één zeel trekken om het gebrek aan voldoende en toegankelijke zorg onder de aandacht te brengen, ook met aandacht voor familie. Het is meer dan ooit het moment om goede zorg vorm te geven vanuit de noden en de sterktes van alle betrokkenen.

Wat doe je als het je allemaal te veel wordt?

Omdenken. Met de collega"s niet blijven stilstaan bij wat niet is maar brainstormen over wat wij vandaag en morgen meer, beter of anders kunnen betekenen als verenging van en voor families. Daar zijn al een paar nieuwe projecten uit gegroeid. Een Facebookgroep voor "ouders van", online lotgenotencontact ook, meer informatie op onze website, '¦

"Er ontstaan sterke ketens van solidariteit. Ik hoop dat dit aanstekelijke virus van verbondenheid behouden blijft."

Kijk je nu anders naar de wereld dan vroeger? Hoe dan?

Ik kijk niet anders, maar zie beter. Ik ben elke dag blij met het mooi vallend licht in mijn straat in hartje Schaarbeek. Maar nu er minder vervuiling is van verkeer op de weg en in de lucht, komt de stad nog beter tot haar recht. De smog trekt letterlijk op. Ook in onze hoofden. Het was altijd al duidelijk dat mensen die zorg dragen voor een ander, het leven kleuren. Maar nu wordt die wetenschap elke avond met applaus bevestigd. Als we vanuit dat collectieve weten en waarderen de samenleving verder vormgeven, kan het alleen de goede kant opgaan.

Ontwikkel je nieuwe gewoontes? Welke?

Ja, ik ben net als mijn zoon beginnen breien terwijl we naar het nieuws kijken. Gezellig. En ik doorkruis de stad te voet met mijn partner. Gezond. Er is niet veel nodig om de dag te kleuren als je gezond en wel bent.

Wat verandert corona aan je manier van werken?

Ik zit nog meer dan ooit veel te veel achter mijn scherm. Binnenspringen bij een collega kan voorlopig niet. Overleg wordt ingepland via zoom. En naast een onverwacht telefoontje is het delen van een flauwe coronagrap via WhatsApp het meest buitenissige waar we ons dezer dagen aan wagen. Het nieuwe gevoel van urgentie dat ons allen overvalt, bevalt me wel. Hoe kunnen wij ons dienstbaar opstellen naar onze vrijwilligers en deelnemers? Hoe kunnen we nieuwe mensen bereiken en ondersteunen om van dit onzekere 2020 het beste te maken?

Welke voornemens maak je je voor na de coronatijd?

Vandaag zijn we met z"n allen dankbaar om de grote inspanningen die iedereen levert. Beleid, wetenschap, zorg, burgers, '¦ zovelen dragen een steentje bij om levens te redden en om mensen de hand te reiken in hun isolement. Er ontstaan sterke ketens van solidariteit. Ik hoop dat dit aanstekelijke virus van verbondenheid behouden blijft. Ik wil bekijken hoe we daar vanuit onze vereniging toe kunnen bijdragen. Want ook wanneer er een vaccin is tegen corona, moeten we samen blijven gaan voor kwaliteit van leven voor allen.

Stralenbundel

Wat mis je nu het meest?

De extraatjes die normaal gezien als vrolijke lampionnen mijn agenda kleuren, die mis ik wel. De Van Eyck tentoonstelling zal de deuren sluiten zonder dat ik er geweest ben. Een aantal vriendinnenavonden gaan onherroepelijk de mist in. En voor de traditionele zomerontmoeting met vrijwilligers zullen we een origineel alternatief moeten verzinnen.

Is er nog plaats voor humor en/of schoonheid in je leven?

Absoluut. Humor en schoonheid gaan vaak hand in hand. Ze vormen ook de grondstof om nieuwe symbolen vorm te geven, en rituelen die zin geven aan deze vreemde tijden. Wanneer het applaus om acht uur "s avonds begeleid wordt door een geïmproviseerd fluitconcert, gaan mijn gedachten naar iedereen die gevoelens van hoop en wanhoop vorm geeft. Dat alles ontroert me. Maar het mooist dezer dagen is toch de blik van een onbekende die je kruist. Kunsthistorica Barbara Baert liet laatst in De Standaard optekenen dat volgens een middeleeuwse theorie blikken kunnen aanraken met de kracht van een stralenbundel. Laten we ons dus maar schaamteloos warmen aan mekaars blik. Aan de kassa in de supermarkt, aan de keukentafel, in het park. Zo schoon, hoe de blik van een ander ons in het reine brengt met ons hele zijn.

Veerle Aendekerk (52) is kunsthistoricus van opleiding. Als communicatieadviseur raakte ze goed vertrouwd met de werking van social profit organisaties. Sinds 2018 is ze directeur van Similes vzw. De organisatie brengt families bijeen waarin iemand lijdt aan een psychische aandoening.