Alcohol

Alcohol wordt door veel mensen gezien als “iets dat er gewoon bij hoort”.  Ga zelf maar eens na: bij een geboorte, verjaardag, promotie of huwelijk, bij veel belangrijke momenten in het leven en bij veel sociale contacten lijkt “een glas” vanzelfsprekend. 

Door anderen wordt het dan weer als een “hard drug” omschreven. Als je weet dat het alcoholgebruik van ruim 750.000 Vlamingen problematisch te noemen is, dan is alvast duidelijk dat alcohol niet zo onschuldig is als het vaak lijkt.

De meeste mensen drinken alcohol om ervan te genieten. Het is lekker, het ontspant, maakt je wat losser en misschien zelfs wat mondiger en zelfzekerder. Dat hoeft geen probleem te zijn. Helaas kan alcohol ook heel wat negatiefs met zich meebrengen. Bijvoorbeeld op het moment dat iemand drinkt, te veel drinkt en dronken is of raakt. Denk maar aan ongevallen thuis, op het werk of in het verkeer of de risico’s van alcohol tijdens de zwangerschap. Of de kans op ruzies en zelfs geweld, ongewenst gedrag en overlast.

Om de risico's van van alcoholgebruik te beperken, drink je als volwassene best niet meet dan 10 standaardglazen per week.

Hoeveel alcohol is schadelijk?

Wil je geen risico lopen, dan drink je beter geen alcohol. Als je wel alcohol drinkt, spreid je dit gebruik best over meerdere dagen in de week en drink je een aantal dagen niet.

Daarnaast is er natuurlijk ook de schade die kan ontstaan als iemand langdurig meer drinkt dan gezond is. Alcohol drinken kan een gewoonte worden. Een waar je op den duur misschien nog amper bij stil staat of waar je lichaam kan op ingesteld raken. Drinken kan iets worden dat niet meer uit vrije keuze gebeurt maar omdat het moet: omdat je het mentaal nodig hebt of omdat je lichaam protesteert en je ontwenningsverschijnselen krijgt als er niet regelmatig een dosis wordt ingenomen.

Hoe ingrijpend zo’n alcoholprobleem ook is, slechts een minderheid van de mensen die er mee worstelt, vindt de weg naar behandeling en hulp. De grote meerderheid van mensen met alcoholproblemen zoekt geen behandeling of krijgt niet de gepaste hulp.  Een Europees onderzoek (waarin België was opgenomen) leert ons dat slechts 8% van de mensen met een alcoholprobleem  professionele hulp had gezocht in het jaar voordien. Misschien is dat voor een stuk goed nieuws en betekent het dat nogal wat mensen zelf aan de slag gaan en er in slagen om hun probleem op eigen kracht aan te pakken. Tegelijk is dit cijfer duidelijk ook slecht nieuws want het toont dat mensen te weinig en veel te laat hulp zoeken. Het duurt in België immers gemiddeld 18 jaar voor iemand met een alcoholprobleem die stap zet.

Dat fenomeen heet de ‘behandelkloof’. Waarom die zo groot is, heeft te maken met hoe mensen zelf tegen alcoholproblemen aankijken, maar ook hoe de hulpverlening en de hele maatschappij dat doet.

Hoe iemand over het eigen alcoholgebruik denkt, kan op verschillende manieren de stap naar hulp in de weg zitten.  Wel vaker gehoorde uitspraken als “ik drink wel veel, maar ben toch niet verslaafd”, “ik los het zelf wel op”, “ik heb geen tijd om hulp te zoeken”, “ik weet niet waar ik hulp kan vinden”, “niet drinken kan ik niet maken in mijn vriendenkring”, “een behandeling kan mij toch niet helpen” illustreren dat. Er komt dus vaak veel ontkenning en schaamte bij kijken. Begrijpelijk want het stigma op alcoholproblemen kan voor een gebrek aan zelfvertrouwen zorgen en het idee versterken dat hulpverlening toch niet zal baten. Ook het beeld dat men over de hulpverlening heeft, beantwoordt niet altijd aan de werkelijkheid of is te negatief.

Tegelijk hebben zorgverstrekkers niet altijd voldoende aandacht om bijvoorbeeld overmatig alcoholgebruik op te merken en aan te kaarten. Dat kan ervoor zorgen dat er pas iets gebeurt als de patiënt of cliënt zelf hulp of advies vraagt. Nochtans is er een enorm potentieel in de zorg (en zeker bij eerstelijnshulpverlening) om tijdig alcoholproblemen op te sporen en bij te sturen. Uit bezorgdheid om de vertrouwensband met de patiënt of cliënt kan bij hulpverleners schroom ontstaan om iemand op het alcoholgebruik aan te spreken. Soms hebben ze zelf te weinig zicht op mogelijke behandelingen of  hulpverleningsvormen. En helaas leven er ook in de zorg nog vooroordelen en weerstanden tegenover mensen met alcoholproblemen. Ze worden dan als ‘lastig’, ‘onbetrouwbaar’ of ‘moeilijk behandelbaar’ bestempeld.

Dat beeld is uiteraard beïnvloed door de dubbele maatschappelijke kijk op alcohol en alcoholproblemen. De maatschappij is heel tolerant tegenover alcoholgebruik: in reclame en sociale media wordt het naar voor gebracht als iets dat erbij hoort en deel uitmaakt van het sociale leven. Maar mensen met alcoholproblemen worden heel wat minder welwillend bekeken en kunnen op veel minder begrip rekenen.

Die dubbele moraal zorgt er samen met de hierboven aangehaalde opvattingen voor dat veel alcoholproblemen verborgen blijven. Veel heeft te maken met stigma. De beeldvorming over alcoholproblemen bijsturen en ze bespreekbaarder maken, zorgt voor meer kansen op snellere en gepaste hulp. Dat kan niet alleen de hoge maatschappelijke kost (denk aan de impact op justitie en handhaving, productiviteitsverlies en vooral op de gezondheidszorg) drukken maar ook veel persoonlijk leed bij mensen met alcoholproblemen en hun naasten voorkomen.

Bezorgd om je eigen alcoholgebruik? Of dat van iemand rondom jou?

Bel, mail of chat met De Druglijn. Anoniem, zonder taboe, zonder oordeel.

De druglijn